دوره زن در اندیشه فمینیست‌های اسلامی

رزومه استاد علاسوند: دکتر فریبا علاسوند، عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده و از استادان برجسته حوزه علمیه قم است. او از برترین متخصصان حوزه مطالعات زنان و خانواده، فمینیسم و نقد اسناد بین‌المللی مرتبط با زنان به شمار می‌رود. آثار متعددی از  وی در زمینه های زن در اسلام، عدالت جنسیتی، اندیشه علامه طباطبایی و تحلیل تطبیقی دیدگاه‌های فمینیستی منتشر شده است.

https://wfrc.ac.ir/fa/Faculty/6

توضیحاتی درباره سرفصل:

این درس به بررسی پیدایش و مفهوم «فمینیسم اسلامی» و چگونگی ارتباط آن با اندیشه‌های دینی می‌پردازد. فمینیسم در اصل جریانی چندوجهی است که هدف آن رفع نابرابری‌های جنسیتی است و در بستر تمدن غرب شکل گرفته است. در دهه‌های اخیر، تلاش‌هایی برای بازخوانی آن در جوامع اسلامی صورت گرفته و برخی اندیشمندان مسلمان کوشیده‌اند مفاهیم عدالت، تساوی و آزادی زن را از منظر متون دینی بازتفسیر کنند.

فمینیسم اسلامی در دو بستر تاریخی پدید آمده است: نخست در فضای روشنفکری دینی سده‌های اخیر، زمانی که متفکرانی در جهان اسلام به اصلاح نگاه سنتی به زن پرداختند؛ دوم در دوران معاصر و تحت تأثیر اندیشه‌های پست‌مدرن که بر حق تفاوت فرهنگی و قرائت‌های متنوع از دین تأکید دارد. در این میان، شخصیت‌هایی مانند آمنه ودود، فاطمه مرنیسی و اسما بارلاس تلاش کردند قرائت زنانه و عدالت‌محور از قرآن ارائه دهند.

در تحلیل نهایی، این دیدگاه‌ها با نقد جدی مواجه می‌شوند. تأکید می‌شود که ترکیب «فمینیسم اسلامی» در مبنا دچار تناقض است، زیرا فمینیسم بر فردگرایی و برابری مطلق تکیه دارد، در حالی که نظام حقوقی اسلام بر عدالت، تفاوت‌های طبیعی و نقش‌های مکمل زن و مرد استوار است. در نتیجه، تحقق حقوق زن در اسلام نیازمند بازخوانی دینی از درون سنت است، نه تطبیق مفاهیم دینی با نظریات غربی

سرفصل

فمینیست اسلامی؛ زمینه های پیدایش

 فمینیست اسلامی؛ مفهوم شناسی

 بررسی آراء برخی از افراد منسوب به فمینیست اسلامی