دوره رویکرد فلسفی به مباحث زنان -استادمطهری

رزومه استاد بستان: حجت‌الاسلام دکتر حسین بستان نجفی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و از استادان برجسته حوزه جامعه‌شناسی دین و خانواده است. دکتر بستان دارای مدرک کارشناسی ارشد و دکتری جامعه‌شناسی از پژوهشگاه حوزه و دانشگاه است و آثار متعددی در حوزه مطالعات زنان، خانواده و علم دینی تألیف کرده‌ است. از مهم‌ترین آثار وی می‌توان به کتاب‌های جامعه‌شناسی خانواده با نگاهی به منابع اسلامی، جامعه‌شناسی جنسیت با رویکردی اسلامی، اسلام و تفاوت‌های جنسیتی و مجموعه چندجلدی گامی به سوی علم دینی اشاره کرد. پژوهش‌های دکتر بستان عمدتاً بر پیوند میان دین و جامعه، مبانی علم دینی، و بازخوانی جایگاه زن و خانواده در نظام معرفتی اسلام متمرکز است.

https://mfos.ir/introducing-professors-5

توضیحاتی درباره سرفصل:

شهید مرتضی مطهری از نخستین متفکران معاصر است که با نگاهی نظام‌مند به مسئله زن در اسلام پرداخته است. آثار او، به‌ویژه کتاب «نظام حقوق زن در اسلام»، در پاسخ به شبهات فمینیستی و برداشت‌های نادرست از متون دینی نگاشته شده‌اند. مطهری تلاش می‌کند ضمن تبیین فلسفه احکام اسلامی، از منظر عقلانی و اجتماعی از جایگاه زن در اسلام دفاع کند.

به باور شهید مطهری، اسلام با طرح «اصل عدالت» میان زن و مرد، نه به دنبال تشابه بلکه به دنبال تساوی در کرامت انسانی است. او می‌گوید زن و مرد در انسانیت برابرند اما در طبیعت و نقش‌ها متفاوت. این تفاوت‌ها برخاسته از حکمت آفرینش است، نه تبعیض. از نظر او، حذف تفاوت‌های طبیعی موجب بی‌نظمی اجتماعی و تضاد با فطرت انسانی می‌شود.

شهید مطهری در نقد فمینیسم غربی تأکید می‌کند که تمدن جدید، زن را از یک سو از قید محدودیت‌های گذشته رها کرده اما از سوی دیگر، به ابزار لذت و تبلیغ بدل ساخته است. او معتقد است آزادی زن بدون اخلاق و معنویت، به سقوط اخلاقی جامعه می‌انجامد.

در بحث حجاب، شهید مطهری آن را نه مانع رشد اجتماعی بلکه عامل صیانت شخصیت زن می‌داند. او حجاب را امری الهی و عقلانی معرفی می‌کند که با فطرت زن سازگار است و موجب استحکام خانواده و امنیت اجتماعی می‌شود.

در موضوع ازدواج، زن را شریک حقیقی مرد می‌داند و بر ضرورت محبت و تفاهم متقابل تأکید می‌کند. او با صراحت می‌گوید اسلام مردسالار نیست، بلکه نظامی عدالت‌محور است که وظایف و حقوق را متناسب با ساختار طبیعی هر دو جنس تنظیم کرده است.

شهید مطهری در زمینه قضاوت و مدیریت سیاسی نیز معتقد است اسلام، به دلیل تفاوت طبیعی میان زن و مرد، برخی مسئولیت‌ها را بر عهده مرد گذاشته اما این امر به معنای نقص زن نیست؛ زیرا ارزش انسان به تقوا و عقلانیت اوست، نه به نوع مسئولیت.

در تحلیل نظام خانواده، او زن را کانون عاطفه و تربیت معرفی می‌کند و مادر را معلم اول انسان می‌داند. خانواده را سنگ‌بنای تمدن می‌خواند که بدون حضور زنِ باکرامت، فرو می‌پاشد.

در نهایت، شهید مطهری با تکیه بر مبانی فلسفی و دینی، دیدگاهی متعادل میان سنت و مدرنیته ارائه می‌کند. او نه دیدگاه افراطی غرب را می‌پذیرد و نه رویکرد تحجرآمیز سنتی را، بلکه بر بازگشت به قرآن و عقل به‌عنوان راه اصلاح اندیشه زن در جامعه اسلامی تأکید دارد

سرفصل

مبانی فکری شهید مطهری

مبانی روش شناختی

 مبانی ارزشی

 مبانی انسان شناختی

مبانی حقوق شناختی

 توصیف وضعیت زنان در آثار شهید مطهری

تبیین وضعیت زنان از نگاه شهید مطهری

 دیدگاه تجویزی شهید مطهری در مساله زن

دیدگاه انتقادی شهید مطهری در مساله زن