در این اثر که به سفارش مرکز امور زنان و خانواده تدوین شده، ۸ مقاله و دو گفت‌وگو درج شده است.
فهرست عناوین:
پیش‌گفتار
مقدمه
آسیب‌شناسی نگاه به زن و خانواده در ایران/ محمدرضا زیبایی‌نژاد
مقدمه
۱. مشکلات خانواده
۱ـ۱. افزایش سن ازدواج و مجرد‌زیستی
۲ـ۱. تزلزل خانواده
۳ـ۱. ضعف کارآمدى خانواده‌ها
۲. آسیب‌شناسی نگاه به زن و خانواده
۱ـ۲. آسیبشناسى دفاع از حقوق زنان
۱ـ۱ـ۲. مسئلهشناسى
۲ـ۱ـ۲. شاخص‌سازى
۳ـ۱ـ۲. تعاریف و مفاهیم بنیادی و کاربردى
۲ـ۲. بررسی تأثیرات مدرنیته بر خانواده
۱ـ۲ـ۲. تغییر در نوع نگاه به هویت و نقش‌های جنسیتی بر اساس دیدگاه‌های فمینیستی
۲ـ۲ـ۲. تحول در مفاهیم بنیادی
۳ـ۲ـ۲. تأثیر نظریه‌های علوم اجتماعی
۳. روی‌کرد اسلامی به خانواده
۴. آسیب‌شناسی خانواده‌ی ایرانی
۱ـ۴. ضعف در پژوهش‌ها و نظریه‌پردازی‌ها
۲ـ۴. ضعف در برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری‌های حکومتی
۵. تأمل‌ها و پرسش‌ها
نتیجه
منابع
زن و خانواده در بازخوانی سنت پیامبر صلی‌الله علیه و آله/ محمدرضا زیبایی‌نژاد
مقدمه
۱. تغییر نگرش‌ها در فرهنگ جاهلی
۱ـ۱. همتا دانستن زن و مرد در انسانیت
۲ـ۱. تشویق به پرورش دختران و حمایت از آنان
۳ـ۱. مقابله با سنت دخترکشی و سفارش به اکرام زنان و دختران
۴ـ۱. انتساب خود به زنان
۵ـ۱. توجه به شخصیت‌های ویژه
۶ـ۱. بیعت زنان
۷ـ۱. پرورش زنان اسوه
۲. ترسیم هویت زنانه
۱ـ۲. تبیین نقش‌های جنسیتی و اهمیت آن
۲ـ۲. سفارش به حُسن ایفای نقش
۳ـ۲. حمایت از نقش
۳. حمایت از خانواده
۱ـ۳. تشکیل خانواده
۲ـ۳. استحکام خانواده
۱ـ۲ـ۳. تأکید بر مدارا و حسن خلق
۲ـ۲ـ۳. دعوت به صبر و مهار خشم
۳ـ۲ـ۳. نهی از زمینه‌سازی خشونت
۴ـ۲ـ۳. کم‌کردن زمینههای بدبینی
۵ـ۲ـ۳. تعدیل انتظار‌ها از یک‌دیگر
۶ـ۲ـ۳. تقبیح خشونت و سفارش به مهار آن
۷ـ۲ـ۳. دعوت به اصلاح رابطه‌ی زناشویی و نهی از ایجاد اختلاف‌های خانوادگی
۳ـ۳. کارآمدی خانواده
۱ـ۳ـ۳. سفارش به انتخاب همسر شایسته
۲ـ۳ـ۳. تمایل به توان‌مندسازی خانواده و حل مشکلات خانوادگی در درون خانواده
۳ـ۳ـ۳. تقویت جایگاه والدین و انجام مسؤولیت
۴ـ۳ـ۳. توجه به نیازها و تمایلات اهل خانه
۴ـ۳. کارکردهای خانواده در سنت نبوی
۱ـ۴ـ۳. تشویق به فرزندآوری
۲ـ۴ـ۳. سفارش به پرورش درست جسمی و روحی فرزندان
۳ـ۴ـ۳. تأکید بر تقویت پیوندهای خانوادگی
۴ـ۴ـ۳. اصلاح روابط جنسی
۱ـ۴ـ۴ـ۳. ضرورت رفتار عفیفانه در ارتباط با نامحرم
۲ـ۴ـ۴ـ۳. لزوم غیر‌ت‌ورزیِ مردان
۳ـ۴ـ۴ـ۳. دعوت به اصلاح رابطه‌ی جنسی
خاتمه
۱. جریان یافتن خداوند در متن زندگی
۲. تناسب مسؤولیت‌ها، جایگاه‌ها و حمایت‌ها
۳. توجه به حفظ مرزهای جنسیتی
۴. پیوند میان خانه و اجتماع
۵. محوریت اصلاحات فرهنگی
۶. جریان یافتن فرهنگ نیکوکاری و اغماض
۷. محوریت خانواده در اصلاحات فرهنگی
منابع
تأملاتی در باب جامعه‌شناسی خانواده/ حسین بستان (نجفی)
مقدمه
۱. هستی‌شناسی
۱ـ۱. نادیده‌گرفتن عنصر فطرت
۲ـ۱. کم‌توجهی به تفاوت‌های طبیعی زن و مرد
۳ـ۱. فقدان نگرش غایت‌شناسانه
۲. معرفت‌شناسی
۱ـ۲. بینش سکولاریستی
۲ـ۲. نسبیت‌باوری ارزشی
۳ـ۲. بومی نبودن
نتیجه
منابع فارسی
منابع لاتین
دولت و خانواده/ نرگس خدامی
مقدمه
واژه‌شناسی
عوامل پیدایش دولت‌های رفاهی
۱. تحولات اقتصادی
۲. زمینههای فکری
تأثیر دولت رفاه بر ظهور موج دوم فمینیسم
تفکرات فمینیسم ضد‌خانواده
تأثیرات دولت رفاه بر خانواده
۱. ضعف کارآمدی خانواده
۲. نفی سلسله‌مراتب
۳. ضعف اقتدار خانواده
۴. تغییر نگرش به سال‌مندان
۵. از بین رفتن روابط سنتی
۶. محرومیت فرزندان از نظارت، هدایت و حمایت والدین
۷. آموزش دولتی اجباری و تعلیم ضد‌ارزش‌ها
۸. برابری جنسی
۹. آموزش جنسی
۱۰. بالا رفتن میزان طلاق و بزه‌کاری
۱۱. کنترل جمعیت
سخن پایانی
منابع
مدرنیسم، خانواده و طلاق/ نگاهی بر نقش الگوهای توسعه در افزایش طلاق و انحلال خانواده/ رضا رمضان‌نرگسی
۱. تعریف بعضی از مفاهیم کلی
۲. نگاهی اجمالی به طلاق در نظام‌های حقوقی گذشته
۳. طلاق در اسلام
۴. طلاق در جوامع توسعه‌یافته
۵. فروپاشی نهاد ازدواج در غرب
۶. زوال تدریجی خانواده در غرب
۷. الگوهای جدید ازدواج و طلاق در غرب
۸. تأثیرات طلاق بر کودکان
۹. دلایل رشد طلاق
۱ـ۹. ازدواج‌های عاشقانه
۲ـ۹. تغییر در قوانین طلاق
۳ـ۹. افت مذهب و اعتقادات مذهبی در کشور‌های توسعه‌یافته
۴ـ۹. تغییر نگرش‌ها در مورد نقش‌های مناسب برای زنان (برابری جنسی زن و مرد)
۵ـ۹. استقلال اقتصادی زنان
۶ـ۹. فاصله‌ی فرهنگی زوجین
۷ـ۹. آزادی روابط جنسی
۱۰. نتیجه
منابع فارسی
منابع لاتین
خانواده دموکراتیک/ زهره رجبیان
مقدمه
۱. عناصر و مفاهیم بنیادین دیدگاه جامعه‌شناسی گیدنز
۱ـ۱. نظریه‌ی ساختاربندی
۲ـ۱. قاعده
۳ـ۱. زمان و مکان
۴ـ۱. بازاندیشی
پدید‌ار شدن رابطه‌ی ناب در ارتباطات
بازتابی هویّت
۲. خانواده دموکراتیک
۱ـ۲. دموکراسی در عرصه‌ی سیاسی
۲ـ۲. دموکراسی گفت‌و‌گویی
۳ـ۲. پیوند رابطه‌ی ناب و دموکراسی گفت‌و‌گویی
۳. بررسی و نقد نظریه
منابع
دگرگونى خانواده، رشد طبیعى افراد/ ژنوا. بی. جانسون
توصیه‌ای براى ایجاد خانواده استوار
حیات خانواده و اجتماع/ جودی هیوز و وندی استون
نظریه‌ی زوال خانواده
بررسی سرمایه‌گذاری اجتماعی خانواده‌ها
هفت یافته‌ی کلیدی
اولین یافته کلیدی
دومین یافته کلیدی
سومین یافته کلیدی
چهارمین یافته کلیدی
پنجمین یافته کلیدی
ششمین یافته کلیدی
هفتمین یافته کلیدی
جمع‌بندی
نتیجه
منابع
آسیب‌شناسی و بایسته‌های خانواده/ گفت‌وگو با دکتر سیدمحمد‌‌صادق مهدوی
خانواده و آسیب‌شناسی مطالعات خانواده در ایران/ گفت‌وگو با دکتر تقی آزادارمکی
