این‌‌که نهاد تخصصی حوزه به چه موضوعات و مسائلی حساس‌تر است و این حساسیت‌ها از چه قاعده‌ای پیروی می‌کند؛ مفاهیم، مبانی مورد استفاده و کلید‌واژه‌های اصلی و نقاط تمرکز این نهاد چیست؛ از چه زاویه‌ای مباحث جنسیتی و خانواده را فهم و تحلیل می‌کند و گرفتار چه آسیب‌ها و موانعی در فهم عینیت است، بخشی از این مطالعات است. از این رو متن بیانیه‌ها بی‌هیچ کم و کاستی انتشار یافته است تا از ارزش استنادی بیشتر و امکان داوری بهتری برخور‌دار باشد.
فهرست عناوین:
مقدمه
چالش‌های زنان در جامعه اسلامی و راهکارهای گسترش فرهنگ فاطمی (۱۳۸۱)
مقدمه
۱. دست‌آوردها
۱ـ۱. خودباوری
۲ـ۱. ارزش‌مندی
۳ـ۱. حضور اجتماعی
۴ـ۱. حضور در عرصههای زنانه
۵ـ۱. رشد علمی
۶ـ۱. توجه بیشتر به شأن مادری و همسری
۷ـ۱. توجه به آموزش غیررسمی زنان
۸ـ۱. توجه به مسائل زنان
۲. موانع و مشکلات
۱ـ۲. بالا رفتن سن ازدواج
۲ـ۲. افزایش آمار طلاق
۳ـ۲. زنانِ تنها
۴ـ۲. استفاده ابزاری از زن
۵ـ۲. زنان خیابانی
۶ـ۲. افزایش بیماری‌های جنسی
۷ـ۲. کاهش امنیت اجتماعی دختران
۳. بحرانهای پیش رو
۱ـ۳. بحران اشتغال
۲ـ۳. بحران جنسی
۳ـ۳. مسئله حجاب
۴ـ۳. بحران نسلها
۴. علل و عوامل
۱ـ۴. ضعف کارشناسی
۲ـ۴. ضعف پژوهش‌های بنیادین
۳ـ۴. بخشی‌نگری
۴ـ۴. ناهماهنگی در دستگاههای مختلف
۵ـ۴. مدیریتهای ناکارآمد
۶ـ۴. ضعف اطلاعات و آمار
۷ـ۴. نفوذ سازمانهای بینالمللی
۵ . نقاط امید
۶. بایسته‌ها
۱ـ۶. تقویت تحقیقات بنیادین در حوزهها و دستگاههای کارشناسی
۲ـ۶. توجه به پژوهش‌های تولیدی
۳ـ۶. آموزشهای تئوریک و کارشناسانه
۴ـ۶. تکمیل چرخه کارشناسی
۵ـ۶. پیوند حوزه دین و حوزه کارشناسی
۶ـ۶. تدوین طرح جامع
۷ـ۶. اصلاح نظام آموزشی
۸ـ۶. هماهنگی قانون‌گذاری و فرهنگسازی
۹ـ۶. برخورد جدیتر با جرم و مجرم
***
زنان و کارآمدی خانواده، راه‌برد استراتژیک نظام اسلامی(۱۳۸۲)
مقدمه
۱. ضرورت نگاهی دوباره به خانواده
۲. خانواده کارآمد
۳. ناکارآمدی خانواده و نمودهای آن
۱ـ۳. کم شدن تمایل به تشکیل خانواده
۲ـ۳. عدم تناسب در ازدواج
۳ـ۳. عدم تعادل در پیوندهای جنسی و عاطفی
۴ـ۳. ضعف بنیانهای پرورشی و تربیتی
۴. عوامل ناکارآمدی خانواده
۱ـ۴. ناهماهنگی گروههای مرجع
۲ـ۴. ترویج فرهنگ بیگانه
۳ـ۴. فقدان سیاست‌های روشن در مورد خانواده
۴ـ۴. کم‌توجهی به جایگاه خانواده در حل معضلات اجتماعی
۵ـ۴. ضعف نظارت و کنترل اجتماعی
۵. بایسته‌ها
۱ـ۵. تدوین منشور خانواده
۲ـ۵. اصلاح الگوی مشارکت اجتماعی زنان
۳ـ۵. اصلاح نظام آموزشی
۴ـ۵. اصلاح الگوهای فرهنگی ـ اجتماعی
۵ـ۵. تقویت کانونهای مشاوره
۶ـ۵. تدوین و اجرای طرح عملیاتی «نهضت آسانسازی ازدواج»
۷ـ۵. توجه خاص دستگاه قضایی
***
زنان و بازخوانی آرمان‌های انقلاب اسلامی (۱۳۸۳)
مقدمه
۱. زنان؛ نظام سلطه و خاورمیانه بزرگ
۲. زنان، مسائل و مشکلات
ـ تأنیث فقر و فساد
ـ سوء معاشرت با زنان در خانه
ـ بالا رفتن سن ازدواج
ـ کاهش امنیت اجتماعی دختران
ـ ابتذال در پوشش و آرایش
ـ فقدان الگوی اشتغال و مشارکت اجتماعی
ـ نظام تحصیلی نامتناسب
ـ سنتهای غلط و جاهلی
۳. زنان و بازخوانی آرمان‌های انقلاب اسلامی
سخن پایانی
زنان؛ مجلس هفتم، بایسته‌ها
***
بازخوانی هویت زنانه (۱۳۸۴)
مقدمه
۱. تصویری از وضعیت زنان
آموزش و علم
حمایت از زنان و توان‌مندسازی آنان
مشارکت اجتماعی و سیاسی
۲. تحلیلی بر وضعیت زنان
اختلال در هویت جنسی، مهم‌ترین مسئله زنان
عامل بروز اختلال در هویت زنانه
۳. بازیابی هویت زنانه؛ ضرورت‌ها و بایسته‌ها
***
آسیب‌شناسی نگاه به زن و خانواده (۱۳۸۵)
مقدمه
الف. آسیب‌شناسی دفاع از حقوق زنان
اول. مسئله‌شناسی‌ها
دوم. شاخص‌‌سازی‌ها
سوم. تعاریف و مفاهیم بنیادین و کاربردی
۱. همتا دانستن زن و مرد
۲. توجه به ارزش دختران و تشویق به پرورش و حمایت از آنان
۳. بیعت با زنان
۴. توجه به شخصیت‌های ویژه
۵. پرورش عملی زنان
ب. آسیب‌شناسی نگاه به خانواده در ایران
نتیجه‌گیری
منابع
فرهنگ عفاف، خانواده و دولت، مسئولیت‌ها و بایسته‌ها (۱۳۸۶)
مقدمه
۱. مدیریت فرهنگ عفاف؛ ضرورت و اهمیت
۱ـ۱. تأثیر فرهنگ‌های غیراسلامی بر نگاه جامعه ایرانی
۲ـ۱. پیوند میان اخلاق جنسی و سیاست
۳ـ۱. پیوند میان اخلاق جنسی و اقتصاد سرمایه‌داری
۴ـ۱. ناتوانی علوم اجتماعی از شناسایی دقیق معضلات جنسی
۵ ـ۱. غفلت از نگاه مدیریتی به اخلاق و تربیت جنسی
۲. تضعیف اخلاق جنسی و عفاف؛ نگرانی‌ها و نمودها
۱ـ۲. کم شدن انگیزه‌ی تشکیل خانواده
۲ـ۲. افزایش طلاق و اختلافات خانوادگی
۳ـ۲ـ تغییر در الگوی روابط زن و مرد
۴ـ۲. افزایش اعتیاد و بیماری‌های جنسی
۵ـ۲. افزایش شبکه‌های فساد
۶ـ۲. افزایش افسردگی در نسل جوان
۳. اخلاق جنسی؛ ظرفیت‌ها و امیدها
۱ـ۳. تعلقات مذهبی در جامعه ایرانی
۲ـ۳. ویژگی‌های جنسیتی
۳ـ۳. نهادهای آموزشی و تبلیغی
۴. اخلاق و تربیت جنسی؛ بایسته‌ها
۱ـ۴. سیاست‌های پیش‌گیرانه
الف. تقویت ایمان و باورهای مذهبی
ب. تربیت اخلاقی
ج. تربیت جنسی فرزندان
د. تقویت هویت‌های گروهی و اخلاق حرفه‌ای
هـ. تقویت موقعیت خانواده
و. اصلاح الگوی غنی‌سازی اوقات فراغت
۲ـ۴. سیاست‌های تسهیل‌گرانه
الف. اصلاح فرهنگ اقتصادی
ب. حمایت از تشکیل و پویایی خانواده
ج. توجه به مکمل‌های تشکیل خانواده
د. افزایش مهارت‌های زناشویی
۳ـ۴. سیاست‌های مقابله‌گرانه
الف. تقویت حساسیت و غیرت عمومی
ب. مقابله قاطع با مظاهر علنی فساد
ج. مقابله ویژه با حرکت‌های سازمان‌دهی شده
۴ـ۴. سیاست‌های درمان‌گرانه
نتیجه‌گیری
کتابنامه
***
قرائت انتقادی نظام آموزشی (۱۳۸۷)
مقدمه
۱. ضرورت آسیب‌شناسی نظام آموزشی از نگاه جنسیتی
۲. تحول نظام آموزشی در سده‌ی اخیر
۳. پی‌آمدهای نظام آموزشی آندروژنی (دوجنسیتی)
۴. نظام آموزشی متمایز؛ ضرورت‌ها
۵. بایسته‌ها
خاتمه
منابع
***
باز‌تولید خانوادة ایرانی (۱۳۸۸)
مقدمه
۱. اهمیت موضوع
۲. ظرفیت‌های خانواده ایرانی
۳. تحولات خانواده
۱ـ۳. تغییر شبکه ارتباطی
۲ـ۳. دگرگونی‌های جنسیتی
۳ـ۳. تحولات ازدواج و طلاق
۴ـ۳. عرفی‌گرایی
۵ـ۳. رسانه‌ای شدن خانواده
۴. بایسته‌ها
اول. افزایش آگاهی خانواده از مسئولیت‌های خود
دوم. پررنگ کردن سهم تأثیر خانواده در فرآیند جامعه‌پذیری فرزندان
سوم. توجه به تفکیک نقش‌های جنسیتی
چهارم. تقویت شبکه همبستگی خویشاوندی
پنجم. تقویت هویت ملی و منطقه‌ای با محوریت خانواده
ششم. مدیریت مناسک ملی و مذهبی
هفتم. مدیریت احساسات خانواده
هشتم. مدیریت الگوی سبک زندگی
۱ـ۴. نهادهای حکومتی
۱ـ۱ـ۴. حمایت از حوزه مطالعاتی و پژوهشی خانواده
۲ـ۱ـ۴. اصلاح اصول و سیاست‌های حاکم بر نظام آموزشی
۳ـ۱ـ۴. کاهش مداخلات در عرصه خصوصی
۴ـ۱ـ۴. اصلاح سیاست‌های اقتصادی
۵ـ۱ـ۴. حمایت از فعالیت‌های خیرخواهانه و فرهنگی ـ اجتماعی زنان
۶ـ۱ـ۴. آسیب‌شناسی مستمر فرایند سیاست‌گذاری و قانون‌گذاری
۷ـ۱ـ۴. آموزش مدیران و مسئولان
۲ـ۴. رسانه‌ها
۱ـ۲ـ۴. پاسداشت و ترویج مفاهیم و ارزشهای خانواده
۲ـ۲ـ۴. کاستن از تعارض پیام‌‌های مستقیم و غیرمستقیم
۳ـ۲ـ۴. تأکید بر قالب‌های غیرسیاسی و زبان غیرمستقیم در انتقال ارزشهای خانواده
۴ـ۲ـ۴. تنوع‌بخشی به الگوها
۳ـ۴. نهادهای حوزوی
۱ـ۳ـ۴. ایجاد نهضت خانواده‌پژوهی
۲ـ۳ـ۴. ایجاد نهضت تبلیغی
۳ـ۳ـ۴. ایجاد رشته‌های تخصصی
۴ـ۳ـ۴. احیای مساجد
۴ـ۴. نهادهای مردمی
۱ـ۴ـ۴. ایجاد و تقویت زمینه‌های هم‌گرایی خانوادگی
۲ـ۴ـ۴. ارائه الگویی از خانواده کارآمد
۳ـ۴ـ۴. مدیریت مطالبات خانواده
۴ـ۴ـ۴. اصلاح الگوهای خانواده
۵ـ۴ـ۴. ایجاد زمینه‌های رقابت
۶ـ۴ـ۴. مهارت‌افزایی
خاتمه
مآخذ
***
خانواده و مصرف کالاهای فرهنگی جدید (۱۳۸۹)
مقدمه
۱. بیان مسئله؛ نگرانی‌ها
۲. ویژگی‌های کالاهای فرهنگی جدید
۳. آثار
۱ـ۳. تحولات هویتی
۲ـ۳. تأثیرات آموزشی و تربیتی
۳ـ۳. تحول در روابط اجتماعی و خانوادگی
۴ـ۳. تأثیر بر حوزه اخلاق جنسی
۵ـ۳. ظهور پادفرهنگ
۶ـ۳. تأثیرات سیاسی
۷ـ۳. تأثیرات اعتقادی
۴. ویژگی‌های جامعه ایرانی در تعامل با کالاهای فرهنگی
۵. بایسته‌ها
۱ـ۵. مسئولیت نظام اسلامی
۲ـ۵. مسئولیت رسانه ملی
۳ـ۵. مسئولیت حوزه‌های علمیه
۴ـ۵. مسئولیت نخبگان
۵ـ۵. مسئولیت نهادهای مردمی
۶ـ۵. مسئولیت خانواده
سخن آخر
منابع
کتاب‌ها
مقالات
***
دلالت‌ها و عوامل مؤثر بر کنش‌های خانواده ایرانی (۱۳۹۰)
مقدمه
۱. تبیین موضوع و اهمیت آن
۲. کنش‌های خانواده، توصیف وضعیت
۱ـ۲. مصرف
۲ـ۲. مصرف غیرفرهنگی
۳ـ۲. توجه به بدن
۴ـ۲. ازدواج و تشکیل خانواده
۵ـ۲. نقش‌ها و ارتباطات خانوادگی
۶ـ۲. روابط زناشویی
۷ـ۲. فضای کالبدی
۳. خانواده در یک نمای کلی، حال و آینده
۴. کنش‌های خانواده، علت‌ها و عوامل
۱ـ۴. تأثیر رسانه‌ها
۲ـ۴. ضعف احساس تعلق به نظام اجتماعی
۳ـ۴. غلبه نگاه تجزیه‌گرایانه به ساحت‌های حیات
۴ـ۴. نظام تربیتی سکولار
۵ـ۴. غفلت از کودکی، به عنوان یکی از مراحل مهم تربیتی
۶ـ۴. غفلت از تأثیر فضا
۷ـ۴. نگاه ابزاری به ارزش‌ها
۵. راه‌بردی به آینده
۱ـ۵. انجام‌دادن مطالعات و طرح‌های پژوهشی معطوف به سبک زندگی
۲ـ۵. اصلاح نظام تربیت رسمی
۳ـ۵. اصلاح عملکرد رسانه ملی
۴ـ۵. تقویت سرمایه اجتماعی نظام اسلامی و مرجعیت‌های مورد اعتماد
۵ـ۵. ایجاد گروه‌ها و شبکه‌های اجتماعی
۶ـ۵. بازنگری در الگوهای سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی
۶. خاتمه
فهرست منابع
***
گفتمان خانواده (۱۳۹۱)
پیش‌گفتار
تأثیرات گفتمان
ضرورت گفتمان‌سازی در حوزه زن و خانواده
چرایی گفتمان خانواده
چیستی گفتمان خانواده
گفتمان‌سازی، بایسته‌ها و نبایسته‌ها
۱. هدایت جریان تولید دانش و معرفت
۱-۱. ایجاد حلقه‌های پژوهشی پیرامون محور خانواده
۱-۲. توسعه و تعمیق پژوهش‌های مربوط به خانواده
۱-۳. توسعه رشته مطالعات خانواده
۱-۴. حمایت‌های ویژه از حوزه پژوهش خانواده
۱-۵. تدوین شاخص‌های رشد خانواده
۱-۶. پیوستن نهادهای علمی و پژوهشی به نهادهای مؤثر در خانواده
۱-۷. تدوین سند ملّی تحکیم خانواده
۲. تقویت و هدایت جریان تبلیغی خانواده‌گرا
۲-۱. تدوین و اجرای دقیق سیاست‌های رسانه ملی
۲-۲. سیاست‌گذاری مشترک نهادهای تبلیغی دینی
۲-۳. تشکیل و تقویت سمن‌ها و انجمن‌ها‌ی خانواده
۳. راهبری تحولات عینی
۳-۱. اصلاح نظام تربیت رسمی
۳-۲. اصلاح الگوی مشارکت اقتصادی و اجتماعی
۳-۳. اصلاح استانداردهای کیفیت زندگی و سلامت
۳-۴. اصلاح نظام حمایت اجتماعی
۳-۵. اصلاح سیاست‌های جمعیتی
۳-۶. حمایت از سمن‌های خانواده‌گرا
۳-۷. تقویت مهارت‌های خانوادگی
سخن آخر
کتابنامه
***
تحوّلات جمعیتی ایران؛ عوامل، پیآمدها، راهبردها (۱۳۹۲)
پیش‌گفتار
بخش نخست: تحولات جمعیتی ایران و کارهای انجام‌شده
بخش دوم: زمینه‌ها و عوامل مؤثر در تحولات جمعیتی
۱. عوامل فرهنگی
۱-۱. تحولات هویتی
۱-۲. نگرانی از بی‌ثباتی خانواده
۱-۳. افزایش نگرانی‌های تربیتی
۲. عوامل اقتصادی
۲-۱. پُرهزینه‌شدن فرزند
۲-۲. بی‌ثباتی اقتصادی
۳. عوامل اجتماعی
۳-۱. شهرنشینی
۳-۲. تحرک اجتماعی زنان
۳-۳. تحول در ازدواج و طلاق
۳-۴. سیاست‌های دولتی
بخش سوم: وضعیت ویژه کنونی ایران و تصویر آینده
۱. وضعیت ویژه ایران
۲. تصویر آینده
۲-۱. تحول در الگوهای خانواده
۲-۲. تحول در مناسبات جنسی
۲-۳. پیری جمعیت
بخش چهارم: رویکرد دین به موضوع جمعیت
۱. مقدمات و قواعد
۱-۱. قاعده‌مندی تحولات اجتماعی
۱-۲. سبب‌های غیر مادی
۱-۳. رزّاق‌بودن خداوند
۲. آموزه‌های دینی درباره افزایش جمعیت
۳. آموزه‌های دینی درباره کاهش جمعیت
۴. حکم اجتماعی اسلام درباره جمعیت
۴-۱. دست‌یابی به حکم اولیه موضوع در مقیاس خُرد
۴-۲. بررسی پیآمدها و آثار رشد جمعیت
۴-۳. بررسی پیآمدها و آثار مهار جمعیت
۴-۴. بررسی امکان بازگشت‌پذیری
۴-۵. بررسی ظرفیت‌های راه‌بردی و مدیریتی
۴-۶. بررسی مشروعیت شیوه‌ها
بخش پنجم: راهبردها
۱. اصلاح نظام تربیت
۲. اصلاح ساختارهای اقتصادی
۳. تدوین پیوست تحلیلی
۴. اِعمال سیاست‌های تشویقی
۵. افزایش آگاهی‌ها و مهارت‌ها
۶. تدوین الگوی واگذاری و بهره‌گیری از منابع و امکانات طبیعی و مدیریت نیروی انسانی
سخن پایانی
کتابنامه
***
مناسبات حاکمیت و خانواده، ضرورت بازنگری در رویکردها(۱۳۹۳)
پیش‌گفتار و تبیین موضوع
بخش نخست: توصیف وضعیت
۱. مصوّبات شورای عالی انقلاب فرهنگی
۲. مصوّبات مجلس شورای اسلامی
۲-۱. برنامه‌های توسعه
۲-۲. دیگر مصوّبات مجلس
۳. اقدامات دولت
۴. ارزیابی کلّی اقدامات انجام شده
بخش دوم: دیدگاه‌ها
۱. دخالت حداکثری
۲. دخالت نکردن
۳. دخالت مشروط و محدود
بخش سوم: بایسته‌ها
۱. به‌کارگیری روش‌های مشارکت‌جویانه
۲. فرق گذاشتن میان «جهت‌گیری حاکم بر حوزة فرهنگ» با «جهت‌گیری حاکم بر حوزة جزا»
۳. فرق گذاشتن میان «خانواده به‌عنوان نهاد» و «خانواده به‌عنوان گروه»
۴. کاستن از موانع زیستِ دین‌دارانه
۵. تحول در ساختار و وظایف نهادهای پژوهشی
۶. تغییر رویکرد مسجد و روحانیت
۷. توجّهِ ویژه به بازنمایی خانواده در رسانة ملّی
۸. حمایت از نهادهای خانوادگی
سخن پایانی
کتابنامه
